Pożyczka zazwyczaj kojarzy się nam z bankiem lub firmą pożyczkową. I słusznie. Zdecydowana większość pożyczek podchodzi z instytucji finansowych. Co, jednak jeśli nie chcemy lub nie możemy korzystać z usług banku, a potrzebujemy określoną kwotę pieniędzy? Wówczas rozwiązaniem może być pożyczka od osoby fizycznej. Co warto o niej wiedzieć i jakie formalności należy dopełnić? O tym piszemy poniżej.

W jakich sytuacjach sprawdzi się pożyczka od osoby fizycznej?

Najłatwiej omówić to na przykładzie. Załóżmy, że chcemy kupić mieszkanie i brakuje nam 30 000 zł wkładu własnego. Nie chcąc posiłkować się zwykłą pożyczką gotówkową, która mogłaby wpłynąć na naszą zdolność kredytową tuż przed zaciągnięciem kredytu na mieszkanie nie mamy tak naprawdę wielu opcji.
O ile nie posiadamy oszczędności i nie możemy liczyć na wsparcie rodziny, rozwiązaniem może być właśnie pożyczka między osobami fizycznymi. Bywa, że wśród bliskich znajomych mamy osobę, która dysponuje większymi oszczędnościami.
Trudno jednak prosić kogoś o pożyczenie ot tak 30 000 zł. Co innego, jeśli zaproponujemy zawarcie umowy pożyczki między nim a nami zgodnie z obowiązującym prawem. Pieniądze zwykle są tematem delikatnym.
Po części nie trudno się temu dziwić. Strona pożyczająca musi się czuć zabezpieczona, a forma umowy jest najlepszym tego sposobem.

Jak powinna wyglądać umowa pożyczki między osobami fizycznymi?

Pożyczanie pieniędzy to podjęcie się poważnego zobowiązania. Od 2016 roku zgodnie z przepisami pożyczki o wartości przekraczającej 1000 zł muszą być sporządzone w formie pisemnej. Taka forma zabezpiecza interesu stron w razie ewentualnego sporu przed sądem. Nigdy nie wiemy co wydarzy się na przestrzeni lat, i nie mamy pewności jak zachowa się osoba, która pożyczyła od nas pieniądze. Jakie informacji należy na nie zawrzeć?

1. Przede wszystkim powinna widnieć na niej data, miejsca zawarcia umowy.
2. Po drugie, należy wyraźnie zaznaczyć, iż jest to umowa pożyczki, wpisując jej kwotę oraz walutę.
3. Następnie określamy, na jaki okres umowa zostaje zawarta i wskazujemy datę, do, kiedy powinna zostać zwrócona.
4. Kolejnym punktem jest określenie ewentualnych kosztów nieterminowej spłaty pożyczki. Pożyczkodawca może w niej zawrzeć informację, iż w razie niespłacenia pożyczki w na czas, naliczane będą odsetki karne w wysokości określonej prawem. Jest to dodatkowa forma zdyscyplinowania pożyczkobiorcy.
5. Na koniec składane są czytelne podpisy obu stron umowy, co jest dowodem na jej zawarcie w danym dniu i na ustalonych warunkach.

Uzupełnieniem umowy bardzo często jest oświadczenie majątkowe pożyczkobiorcy. Zawiera się w nim podstawowe informacje na temat źródeł dochodu i posiadanego majątku np. mieszkania, samochodu itd.

Czy pożyczka pomiędzy osobami fizycznymi wymaga rozliczeń z Urzędem Skarbowym?

To jedna z kluczowych kwestii, której nie wolno pominąć przy okazji zawierania umowy. Przepisy mówią wyraźnie, iż o ile pożyczka nie uwzględnia odsetek tj. pożyczający oddaje dokładnie taką samą kwotę jaką pożyczył, mamy do czynienia z kontraktem nieodpłatnym. Art. 720 § 1 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2019 r. poz. 1145 ze zm.)
W związku z powyższym ani pożyczkobiorca, ani pożyczkodawca nie podlegają obowiązkowi uiszczenia podatku z tytułu zawartej umowy.

Co innego, jeśli w umowie uwzględniono wynagrodzenie w postaci odsetek. Wówczas uzyskane przez pożyczkodawcę odsetki stanowią źródło jego przychodu i podlegają opodatkowaniu. Szczegóły określa
Art. 30a ust. 1 pkt 1 ustawy o pdof. Z przepisów wynika jasno, iż o ile udzielenie pożyczki nie jest przedmiotem działalności gospodarczej podlega on 19% podatkowi dochodowemu. Osoba będąca pożyczkodawcą w takim wypadku powinna obliczyć podatek samodzielnie i ująć go w rocznym zeznaniu PIT-38.

A co w sytuacji, jeśli pożyczkodawca umorzy nam pożyczkę?

To z pewnością bardzo pożądana sytuacja, ale rzadko spotykana. Nie należy jej jednak wykluczać przede wszystkim ze względu na powstały w ten sposób obowiązek podatkowy. Zgodnie z art. 508 K.c. w wyniku zwolnienia dłużnika z długu po stronie pożyczkobiorcy pojawia się przychód w wysokości umorzonej kwoty.
Należy on do tzw. innych źródeł (art. 20 ust. 1 ustawy o pdof) i musi być wykazany w zeznaniu rocznym.

Wyjątek od tej reguły stanowią sytuacje, w których stronami umowy są członkowie najbliższej rodziny. Zgodnie z przepisami ustawy o podatku od spadków i darowizn należą do nich: małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha, teściowie, zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków oraz małżonkowie innych zstępnych. Jeśli należymy to ww. możemy spać spokojnie, gdyż art. 21 ust. 1 pkt 125 ustawy o pdof zwalnia z nas podatku od dochodu z tytułu umorzonej pożyczki.

Okiem eksperta hapipozyczki.
Jak widać z powyższego tekstu, pożyczki pomiędzy osobami prywatnymi mają swoje zalety. Przede wszystkim umożliwiają pozyskanie pieniędzy, gdy potrzebujemy ich pilnie, a nie możemy liczyć na klasyczne ich źródła. Po drugie, w życiu trafiają się sytuacje nietypowe jak np., wpłata na wkład własny, które wymagają niestandardowych rozwiązań. Jeśli tylko dopilnujemy, aby zawarta przez nas umowa była dobrze sporządzona, możemy traktować ją jako alternatywę dla klasycznej pożyczki pozabankowej. Jeśli dodatkowo jest ona zawierana bez odsetek nie musimy obawiać się kwestii rozliczeń z Urzędem Skarbowym, które u części osób mogą budzić pewne obawy.

Artykuł został zrealizowany we współpracy z marką hapipozyczki